X-quang khớp thái dương hàm: Mục đích và quy trình chi tiết

X-quang khớp thái dương hàm giúp phát hiện các bất thường về cơ - xương - khớp hàm. Đây là công cụ chẩn đoán quan trọng hỗ trợ bác sĩ lên phác đồ điều trị chính xác.

Chụp X-quang khớp thái dương hàm là một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh nha khoa, giúp bác sĩ đánh giá chính xác tình trạng khớp, từ đó đưa ra hướng điều trị phù hợp. Vậy chụp X-quang khớp thái dương hàm nhằm mục đích gì? Thực hiện như thế nào? Cùng Nha khoa trẻ tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau.

1. Mục đích chụp X-quang khớp thái dương hàm

Chụp X-quang khớp thái dương hàm, đặc biệt là Cone Beam CT 3D, đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá chính xác tình trạng khớp. Phim CT giúp khảo sát cấu trúc lồi cầu xương hàm dưới và hõm khớp, đồng thời xác định vị trí của lồi cầu trong hõm khớp. Trong trường hợp cần quan sát cả hai bên khớp, bác sĩ có thể sử dụng kỹ thuật chụp với trường khảo sát lớn hơn.

Bên cạnh đó, để đánh giá các yếu tố phần mềm không thể thấy rõ qua X-quang như đĩa khớp, dây chằng hay tình trạng dịch trong ổ khớp thì chụp cộng hưởng từ (MRI) là phương pháp cần thiết và bổ trợ hiệu quả.

Thông qua hình ảnh thu được từ X-quang và MRI trong quá trình chụp khớp thái dương hàm, bác sĩ có thể xác định mức độ tổn thương và từ đó lựa chọn phương án điều trị phù hợp.

2. Hình ảnh X-quang khớp thái dương hàm

Dưới đây là một số hình ảnh chụp X-quang khớp thái dương hàm mà bạn có thể quan sát:

3. Quy trình chụp X-quang khớp thái dương hàm 

Để đảm bảo hình ảnh chụp X-quang khớp thái dương hàm đạt chất lượng cao, kỹ thuật viên và người bệnh đều cần tuân thủ một quy trình thực hiện nghiêm ngặt. Dưới đây là quy trình chụp X-quang khớp thái dương hàm được thực hiện tại các cơ sở chuyên khoa:

Bước 1: Chuẩn bị trước khi chụp

Trước khi tiến hành chụp, kỹ thuật viên sẽ chuẩn bị đầy đủ vật tư và thiết bị cần thiết. Người bệnh được yêu cầu tháo bỏ toàn bộ trang sức, kẹp tóc, kính mắt hoặc các vật dụng kim loại ở vùng đầu, mặt và cổ. Điều này giúp tránh nhiễu hình ảnh và đảm bảo kết quả chụp chính xác nhất.

Bước 2: Cài đặt máy và hướng dẫn tư thế

Kỹ thuật viên khởi động máy và chọn chế độ chụp phù hợp để khảo sát khớp thái dương hàm hai bên. Sau đó, hướng dẫn bệnh nhân ngồi với tư thế chụp khớp thái dương hàm phù hợp để có ảnh phim rõ nét, đánh giá chính xác tình trạng của người bệnh.

Để đánh giá chính xác khớp thái dương hàm, kỹ thuật chụp X-quang được thực hiện ở nhiều tư thế chuẩn ngang đầu. Tư thế này giúp quan sát rõ khớp thái dương hàm ở mặt phẳng ngang, hỗ trợ đánh giá sự cân đối và vị trí khớp ở cả hai bên.

Người bệnh được hướng dẫn ngồi hoặc đứng với tư thế thẳng lưng, mặt giữ đối xứng theo trục giữa. Cằm đặt lên thanh đỡ, miệng cắn nhẹ vào thanh cắn, mặt phẳng tai – ổ mắt song song với mặt sàn. Việc giữ bất động hoàn toàn trong quá trình chụp là rất quan trọng để thu được hình ảnh rõ nét và không bị sai lệch.

Bước 3: Định vị tia X

Kỹ thuật viên sẽ điều chỉnh tia X sao cho trung tâm tia chiếu đúng vào vị trí trước bình tai khoảng 1cm – đây là vị trí tương ứng với khớp thái dương hàm. Việc định vị chính xác giúp thu được hình ảnh khớp rõ ràng, phục vụ cho việc đánh giá cấu trúc và phát hiện bất thường.

Bước 4: Tiến hành chụp phim

Sau khi các thông số được thiết lập và người bệnh đã giữ đúng tư thế, kỹ thuật viên sẽ ấn nút phát tia X để tiến hành chụp. Toàn bộ quá trình diễn ra trong thời gian ngắn và không gây đau đớn cho người bệnh.

Bước 5: Kết thúc và xử lý hình ảnh

Kết thúc quá trình chụp, người bệnh được hướng dẫn rời khỏi vị trí. Kỹ thuật viên tháo cát-xét (nếu có),sau đó xử lý hình ảnh bằng cách rửa phim hoặc in phim tùy theo loại máy sử dụng (hệ thống kỹ thuật số hoặc truyền thống). Hình ảnh sau đó sẽ được chuyển đến bác sĩ để phân tích và lên kế hoạch điều trị.

4. Một số chẩn đoán thường gặp về khớp thái dương hàm qua X quang

Thông qua hình ảnh thu được từ kỹ thuật chụp X-quang khớp thái dương hàm, bác sĩ có thể phát hiện và chẩn đoán các vấn đề sau:

• Gãy thành phần của khớp thái dương hàm (vỡ hõm khớp, gãy đầu lồi cầu/cực trong lồi cầu) 
• Cứng khớp thái dương hàm (dính khớp xơ, dính khớp xương)
• Trật khớp thái dương hàm ra trước, ra ngoài hoặc lên trên 
• Thoái hóa khớp thái dương hàm
• Khớp thái dương hàm bị viêm
• Rối loạn phức hợp đĩa nồi cầu (Trật đĩa tái hồi, trật đĩa bất hồi, lỏng dây chằng đĩa)
• Rối loạn khớp thái dương hàm bẩm sinh và phát triển.

Chụp X-quang khớp thái dương hàm là bước quan trọng trong quá trình chẩn đoán các bệnh lý liên quan đến khớp hàm. Nhờ khả năng hiển thị rõ cấu trúc xương, kỹ thuật này giúp bác sĩ phát hiện kịp thời các tổn thương, từ đó đưa ra phương án điều trị hiệu quả.