Loạn năng khớp thái dương hàm là một trong những rối loạn cơ – xương – khớp thường gặp, gây ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng nhai, nói và vận động của hàm dưới. Tình trạng này không chỉ gây đau nhức khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nếu không được phát hiện và xử lý đúng cách. Vậy nguyên nhân gây loạn năng khớp là gì? Cùng Nha khoa trẻ tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

1. Loạn năng khớp thái dương hàm là gì?

Loạn năng khớp thái dương hàm (TMD – Temporomandibular Disorders) là thuật ngữ dùng để chỉ nhóm các rối loạn liên quan đến chức năng của khớp thái dương hàm. Đây là một trong những khớp hoạt động nhiều nhất trên cơ thể, đảm nhận vai trò đóng mở miệng khi nhai, nói, nuốt… Do đó, bất kỳ trục trặc nào xảy ra tại khớp này đều có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày.

Tình trạng loạn năng khớp có thể biểu hiện dưới nhiều dạng khác nhau, bao gồm:

• Đau cơ nhai hoặc vùng thái dương.
• Đau nhức tại khớp hàm, lan lên tai hoặc đầu.
• Khó khăn khi há miệng hoặc không thể há rộng.
• Có tiếng kêu “lục cục”, “rắc rắc” khi cử động hàm.
• Rối loạn vận động khớp như trật đĩa khớp, lệch khớp hoặc khóa khớp tạm thời.

Loạn năng khớp thái dương hàm tuy không đe dọa đến tính mạng, nhưng vẫn là một vấn đề sức khỏe đáng lưu ý. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng như viêm khớp thái dương hàm mạn tính, lệch mặt,… làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến thẩm mỹ và chất lượng cuộc sống.

2. Nguyên nhân gây loạn năng khớp thái dương hàm

Loạn năng khớp thái dương hàm có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến:

2.1. Nghiến răng và siết chặt răng

Đây là nguyên nhân thường gặp nhất, đặc biệt là ở những người thường xuyên căng thẳng hoặc lo âu. Hành động nghiến hoặc siết chặt răng có thể xảy ra vô thức khi ngủ hoặc trong lúc tập trung cao độ, khiến cơ hàm bị co cứng liên tục. Về lâu dài, khớp thái dương hàm dễ bị tổn thương, gây đau nhức và giảm chức năng vận động. 

2.2. Ăn nhai một bên quá nhiều

Thói quen nhai lệch một bên khiến áp lực lên khớp không được phân bổ đều, gây mất cân bằng trong hoạt động của cơ hàm. Hệ quả khớp thái dương hàm bị tổn thương, dẫn đến rối loạn khớp cắn.

2.3. Cắn hoặc nhai đồ vật cứng

Các thói quen như cắn bút, nhai đá lạnh, nhai thức ăn quá cứng hay dùng răng mở nắp chai đều có thể làm tổn thương đến khớp hàm và men răng. Hành vi này có thể dẫn đến viêm đau khớp và giảm độ linh hoạt của hàm.

2.4. Tư thế sai lệch

Ngồi làm việc sai tư thế, cúi đầu lâu khi sử dụng điện thoại hoặc ngủ sai tư thế có thể gây căng cơ cổ và hàm. Thói quen này  tạo áp lực không đồng đều lên khớp, dẫn đến lệch khớp và đau nhức kéo dài.

2.5. Há miệng quá lớn hoặc đột ngột

Các hành động như ngáp mạnh, hét to hoặc ăn thức ăn quá to có thể khiến khớp thái dương hàm bị trật khỏi vị trí bình thường. Điều này thường gây đau đột ngột, hạn chế khả năng đóng mở miệng.

2.6. Căng thẳng, stress kéo dài

Tình trạng căng thẳng kéo dài khiến cơ thể phản ứng bằng cách nghiến hoặc siết răng vô thức, đặc biệt trong lúc ngủ. Lực cắn lớn liên tục sẽ gây quá tải lên khớp thái dương hàm, làm xuất hiện các triệu chứng đau, mỏi và rối loạn vận động khớp.

2.7. Chấn thương vùng hàm mặt

Các va đập mạnh do tai nạn giao thông, chơi thể thao hoặc bị ngã có thể trực tiếp gây tổn thương vùng khớp thái dương hàm. Tình trạng này dễ dẫn đến viêm, đau khớp và ảnh hưởng lâu dài đến chức năng vận động của hàm.

2.8. Khớp cắn lệch lạc, mất răng

Răng mọc lệch, chen chúc hoặc khớp cắn sai khiến hai hàm không tiếp xúc đúng vị trí khi ăn nhai, dẫn đến hoạt động cơ hàm không đồng đều. Ngoài ra, tình trạng mất răng lâu ngày nhưng không phục hình cũng khiến lực nhai bị lệch, tăng áp lực lên khớp thái dương hàm và gây loạn năng.

3. Triệu chứng loạn năng khớp thái dương hàm

Loạn năng khớp thái dương hàm (TMD) biểu hiện qua nhiều triệu chứng đa dạng. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu giúp chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến

• Đau khớp hàm: Đau vùng trước tai, có thể lan lên đầu, cổ, vai
• Tiếng kêu khi cử động hàm: Nghe thấy tiếng lục cục hoặc răng rắc khi mở hoặc đóng miệng.
• Hạn chế vận động hàm: Khó há miệng rộng, hàm bị cứng hoặc lệch.

• Mỏi cơ hàm: Cơ nhai dễ mệt, căng cứng sau khi hoạt động nhiều.
• Triệu chứng đi kèm: Đau đầu, đau tai, ù tai, chóng mặt, đau vùng cổ vai gáy.

4. Loạn năng khớp thái dương hàm nên ăn gì để giảm nhẹ bệnh?

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ giảm áp lực lên khớp hàm và cải thiện triệu chứng loạn năng khớp thái dương hàm. Người bệnh nên ưu tiên các nhóm thực phẩm sau:

• Thức ăn mềm, dễ nhai: Như cháo, súp, mì, trứng, khoai tán nhuyễn... giúp hạn chế vận động hàm quá mức.
• Thực phẩm giàu omega-3: Bao gồm Cá hồi, cá thu, hạt chia... có tác dụng kháng viêm, giảm đau khớp.
• Rau xanh, trái cây mềm: Bổ sung vitamin trong các loại trái cây và khoáng chất, chất xơ trong rau cần thiết cho sức khỏe cơ xương khớp.
• Sữa và các chế phẩm từ sữa: Cung cấp canxi giúp xương và khớp chắc khỏe, hỗ trợ phục hồi mô tổn thương.
• Uống đủ nước: Duy trì độ ẩm và đàn hồi cho khớp, hỗ trợ quá trình phục hồi.

5. Loạn năng khớp thái dương hàm có chữa được không? 

Loạn năng khớp thái dương hàm hoàn toàn có thể được cải thiện nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Việc nhận biết dấu hiệu bất thường kịp thời sẽ giúp người bệnh kiểm soát tốt triệu chứng và hạn chế biến chứng về lâu dài.

Hiệu quả hồi phục phụ thuộc vào mức độ tổn thương khớp và sự tuân thủ hướng dẫn từ bác sĩ. Với sự hỗ trợ từ chuyên môn và công nghệ hiện đại, người bệnh hoàn toàn có thể lấy lại khả năng vận động hàm bình thường và nâng cao chất lượng cuộc sống.

6. Điều trị loạn năng khớp thái dương hàm

Tùy theo mức độ bệnh, viện điều trị loạn năng khớp thái dương hàm có thể chia thành hai hướng chính: bảo tồn và can thiệp chuyên sâu.

6.1. Điều trị bảo tồn

Đây là phương pháp được ưu tiên áp dụng trong giai đoạn sớm hoặc trung bình của bệnh. Mục tiêu là giảm đau, giảm viêm và phục hồi chức năng khớp mà không cần can thiệp phẫu thuật. Gồm các biện pháp:

• Chườm ấm hoặc lạnh vùng khớp để giảm đau và thư giãn cơ.
• Tập vận động hàm nhẹ nhàng theo hướng dẫn chuyên khoa.
• Massage cơ nhai, vật lý trị liệu nhằm tăng độ linh hoạt và giảm co cứng.
• Đeo máng nhai giúp giảm áp lực lên khớp, cải thiện khớp cắn.
• Dùng thuốc theo chỉ định bác sĩ: thuốc giảm đau, giãn cơ, kháng viêm không steroid (NSAIDs).

6.2. Can thiệp chuyên sâu

Áp dụng cho các trường hợp không đáp ứng với điều trị bảo tồn hoặc đã có tổn thương khớp nghiêm trọng. Bao gồm:

• Tiêm thuốc nội khớp: như corticosteroid hoặc hyaluronic acid để giảm viêm và bôi trơn khớp.
• Nội soi khớp: làm sạch ổ khớp, loại bỏ mô viêm hoặc kết dính.
• Phẫu thuật chỉnh hình khớp: dành cho trường hợp lệch khớp nặng, trật đĩa khớp hoặc thoái hóa nghiêm trọng.

7. Điều trị loạn năng khớp thái dương hàm tại Nha khoa trẻ

Nha khoa Trẻ là địa chỉ uy tín trong điều trị loạn năng khớp thái dương hàm với phương pháp cá nhân hóa và ứng dụng công nghệ tiên tiến. Nổi bật là công nghệ Modjaw 4D, cho phép mô phỏng chuyển động hàm dưới theo thời gian thực, giúp bác sĩ đánh giá chính xác tình trạng sai lệch khớp cắn và rối loạn chức năng khớp.

Quá trình điều trị được trực tiếp thực hiện bởi Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng – chuyên gia chỉnh nha tu nghiệp tại Đức, với nhiều năm kinh nghiệm điều trị các ca loạn năng khớp phức tạp.

Phương pháp điều trị tại Nha khoa Trẻ không chỉ giúp kiểm soát triệu chứng đau và hạn chế cử động khớp, mà còn góp phần khôi phục chức năng vận động tự nhiên của hàm, cải thiện rõ rệt chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Loạn năng khớp thái dương hàm hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được phát hiện sớm. Nếu bạn gặp các triệu chứng bất thường, hãy đến Nha khoa Trẻ để được bác sĩ chuyên môn thăm khám và trải nghiệm công nghệ hiện đại, khôi phục vận động hàm hiệu quả.