Đau quai hàm khi ngủ dậy là tình trạng không hiếm gặp nhưng gây khó chịu, mỏi cơ và ảnh hưởng đến ăn nhai, giao tiếp trong ngày. Đây có thể là dấu hiệu của căng thẳng cơ hàm, rối loạn khớp thái dương hàm hoặc các thói quen xấu khi ngủ. Việc hiểu rõ nguyên nhân và biết cách khắc phục kịp thời sẽ giúp bạn giảm đau hiệu quả và phòng tránh tái phát.

1. Nguyên nhân sáng ngủ dậy bị đau quai hàm

1.1. Rối loạn khớp thái dương hàm

Rối loạn khớp thái dương hàm là nguyên nhân phổ biến hàng đầu gây đau quai hàm sau khi ngủ dậy. Tình trạng này xảy ra khi khớp nối giữa xương hàm dưới và xương thái dương bị trục trặc trong quá trình hoạt động. 

Người bệnh thường cảm thấy đau, mỏi cơ hàm, há miệng hạn chế và nghe tiếng lục cục, lách cách khi cử động hàm. Nếu không được điều trị sớm, rối loạn khớp thái dương hàm có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng ăn nhai và chất lượng cuộc sống hàng ngày.

1.2. Đau dây thần kinh sinh ba

Dây thần kinh sinh ba là dây thần kinh chính đảm nhiệm cảm giác cho toàn bộ vùng mặt. Khi dây thần kinh này bị viêm hoặc tổn thương, người bệnh có thể cảm thấy đau dữ dội ở vùng quai hàm, thường là theo cơn nhói như điện giật. 

Cơn đau có thể lan sang vùng thái dương, mắt hoặc trán, kèm theo các biểu hiện như chóng mặt, đau đầu và mệt mỏi kéo dài. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến giấc ngủ mà còn làm suy giảm sinh hoạt hàng ngày nếu không được điều trị đúng cách.

1.3. Nghiến răng khi ngủ

Nghiến răng là một rối loạn vận động không tự chủ thường xảy ra vào ban đêm. Khi ngủ, người bệnh vô thức nghiến chặt hai hàm răng với nhau, tạo ra áp lực lớn lên khớp thái dương hàm và các cơ quanh hàm. 

Hậu quả là men răng bị mòn, răng lung lay, khớp hàm tổn thương, dẫn đến đau hoặc cứng quai hàm vào buổi sáng. Trường hợp nghiêm trọng, nghiến răng kéo dài có thể gây lệch khớp, ảnh hưởng tới sự cân đối của khuôn mặt.

1.4. Sử dụng chất kích thích 

Việc sử dụng chất kích thích như rượu, bia, cà phê hoặc thuốc lá có thể làm tăng nguy cơ đau quai hàm vào sáng hôm sau. Những chất này dễ gây viêm nướu, sâu răng, kích thích hệ thần kinh, từ đó gây ảnh hưởng đến khớp thái dương hàm. 

Ngoài ra, nếu tình trạng viêm không được kiểm soát, cơn đau có thể lan rộng sang vùng quai hàm. Đặc biệt sau một đêm ngủ không sâu giấc hoặc bị gián đoạn bởi các tác nhân kích thích.

1.5. Ngủ sai tư thế

Tư thế ngủ không đúng, chẳng hạn như nằm nghiêng một bên quá lâu, nằm sấp hoặc gối đầu quá cao, có thể gây áp lực lên vùng mặt và hàm. Điều này làm hạn chế lưu thông máu và gây co cứng cơ hàm, dẫn đến tình trạng đau hoặc cứng hàm sau khi thức dậy. 

Về lâu dài, thói quen này còn có thể làm lệch khớp cắn, ảnh hưởng đến cấu trúc của khuôn hàm và gây ra các cơn đau lan tỏa quanh quai hàm.

1.6. Luyện tập sai cách

Một số người có thói quen cắn chặt răng hoặc bặm môi trong quá trình tập thể dục, nâng tạ hay vận động cường độ cao. Hành vi này khiến cơ hàm phải chịu áp lực liên tục, gây căng cứng và co thắt kéo dài. Nếu duy trì thường xuyên, lực ép này có thể làm tổn thương hoặc lệch khớp thái dương hàm, dẫn đến tình trạng đau quai hàm rõ rệt vào buổi sáng sau khi nghỉ ngơi.

2. Các triệu chứng kèm theo khi bị đau quai hàm

Trong giai đoạn đầu, người bệnh có thể chỉ cảm thấy đau nhẹ ở vùng quai hàm, cơn đau xuất hiện đột ngột rồi nhanh chóng biến mất mà không gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt. Tuy nhiên, nếu không được can thiệp kịp thời, tình trạng có thể tiến triển nặng hơn, đi kèm với nhiều triệu chứng khác như:

• Sốt nhẹ, đau nhức xương quai hàm kéo dài, đau đầu dữ dội.
• Đau đầu từng cơn, cường độ mạnh, thời gian kéo dài từ 15 phút đến 3 tiếng.
• Đau lan cả cơ mặt, bao gồm cả hàm trên và hàm dưới.
• Mỏi cơ khi nhai, cử động hàm bị hạn chế, thậm chí có cảm giác “khóa khớp”.
• Kèm theo chóng mặt, ù tai, cảm giác mệt mỏi, lờ đờ.

3. Mẹo giảm đau quai hàm tại nhà

Trong trường hợp cơn đau quai hàm ở mức độ nhẹ và chưa cần can thiệp y tế, bạn có thể áp dụng một số mẹo giảm đau tại nhà để cải thiện tình trạng.

3.1. Chườm lạnh hoặc nóng

Chườm lạnh là phương pháp hiệu quả giúp giảm đau nhanh trong các trường hợp đau nhói hoặc viêm cấp tính. Bạn có thể dùng túi đá bọc khăn mềm, chườm trực tiếp lên vùng quai hàm trong khoảng 10 phút, sau đó nghỉ ngơi và lặp lại sau mỗi 2 giờ nếu cần. 

Ngược lại, khi cảm thấy đau âm ỉ hoặc cơ bị co cứng, nên sử dụng khăn ấm hoặc túi chườm nóng để giúp tăng lưu thông máu, làm giãn cơ và giảm cảm giác khó chịu. Việc lựa chọn đúng phương pháp chườm phù hợp với loại cơn đau sẽ giúp nâng cao hiệu quả điều trị tại nhà.

3.2. Xoa bóp vùng bị đau

Xoa bóp và bấm huyệt quanh vùng thái dương hàm cũng là cách giảm đau đơn giản, dễ thực hiện. Bạn có thể xoa bóp và bấm huyệt quanh vùng thái dương hàm bằng cách đóng – há miệng nhẹ nhàng kết hợp day tròn bằng đầu ngón tay. Cách này giúp thư giãn cơ, tăng tuần hoàn máu và giảm co cứng. Nên thực hiện vài lần mỗi ngày, đặc biệt sau khi ngủ dậy hoặc ăn uống.

4. Điều trị đau quai hàm tại cơ sở y tế

Khi các biện pháp tại nhà không còn hiệu quả hoặc cơn đau quai hàm có xu hướng kéo dài, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị đúng cách. Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến:

4.1. Điều trị nha khoa

Trường hợp đau quai hàm xuất phát từ các bệnh lý răng miệng như viêm cốt tủy xương hàm, viêm nha chu hay áp xe răng sẽ được điều trị chủ yếu bằng các kỹ thuật nha khoa. 

Tùy vào tình trạng cụ thể, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp phù hợp. Ví dụ, với bệnh nhân bị viêm tủy răng, bác sĩ sẽ thực hiện điều trị tủy, làm sạch ổ sâu và trám hoặc bọc mão răng để phục hồi chức năng nhai. Đối với người bị viêm nha chu, quá trình điều trị thường bao gồm cạo vôi răng và làm sạch gốc răng để loại bỏ ổ viêm, hạn chế ảnh hưởng đến xương hàm.

4.2. Điều trị bằng thuốc

Điều trị nội khoa bằng thuốc thường được áp dụng cho các tình trạng đau quai hàm liên quan đến viêm khớp thái dương hàm, viêm nướu,.... Bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng sinh để kiểm soát nhiễm khuẩn, thuốc chống viêm để làm dịu triệu chứng, giảm đau tức thời. 

4.3. Phẫu thuật hàm

Phẫu thuật thường là phương án cuối cùng, chỉ áp dụng trong các trường hợp nghiêm trọng như xương hàm nứt vỡ, viêm tủy lan rộng gây hoại tử hoặc rối loạn khớp thái dương hàm không đáp ứng thuốc. Thời gian hồi phục tùy mức độ can thiệp, kéo dài từ vài ngày đến vài tuần.

5. Làm sao để tránh tình trạng đau quai hàm khi ngủ dậy?

Để hạn chế tình trạng đau quai hàm tái diễn vào mỗi buổi sáng, bạn cần chủ động điều chỉnh lối sống và thói quen sinh hoạt hằng ngày. Một số biện pháp dưới đây sẽ giúp giảm nguy cơ tái phát và bảo vệ sức khỏe khớp hàm lâu dài:

• Chăm sóc răng miệng thường xuyên: Giữ vệ sinh răng miệng sạch sẽ để ngăn ngừa vi khuẩn gây hại, giúp bảo vệ răng và xương hàm, từ đó hạn chế tình trạng đau quai hàm.
• Thay đổi tư thế ngủ: Ngủ đúng tư thế để giảm áp lực lên quai hàm, tránh đau nhức khi thức dậy.
• Có chế độ ăn uống khoa học: Ăn uống lành mạnh, tránh đồ ăn cứng, dai, hạn chế rượu bia, cà phê và thuốc lá để giữ răng miệng khỏe mạnh, xương hàm chắc khỏe.
  

Đau quai hàm khi ngủ dậy tuy không phải là tình trạng nguy hiểm ngay lập tức, nhưng nếu kéo dài có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe răng hàm mặt. Việc nhận biết sớm nguyên nhân, thay đổi thói quen sinh hoạt và thăm khám kịp thời tại cơ sở nha khoa uy tín sẽ giúp bạn kiểm soát và điều trị hiệu quả tình trạng này.