Hiện tượng đau quai hàm là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết

Hiện tượng đau quai hàm có thể gây khó khăn trong ăn nhai, nói chuyện và làm gián đoạn sinh hoạt hàng ngày…, cần được điều trị đúng cách để tránh biến chứng kéo dài.

Hiện tượng đau quai hàm có thể bắt nguồn từ rối loạn khớp thái dương hàm, sai khớp cắn hoặc căng cơ nhai kéo dài. Nếu không được điều trị sớm, tình trạng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng ăn nhai và chất lượng cuộc sống. Cùng Nha khoa Trẻ tìm hiểu nguyên nhân và hướng điều trị hiệu quả, an toàn.

1. Hiện tượng đau quai hàm là gì?

Đau quai hàm là tình trạng đau nhức xuất hiện ở vùng hàm dưới, thường ở một bên hoặc cả hai bên khuôn mặt. Cơn đau có thể diễn ra đột ngột hoặc kéo dài âm ỉ, mức độ từ nhẹ đến dữ dội, thường tăng lên khi ăn uống, nói chuyện hoặc há miệng. 

Hiện tượng đau quai hàm không chỉ gây ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp, ăn nhai mà còn làm suy giảm chất lượng cuộc sống và ảnh hưởng đến thẩm mỹ khuôn mặt nếu kéo dài. 

2. Dấu hiệu nhận biết đau quai hàm

Để nhận biết sớm tình trạng đau quai hàm và có hướng xử lý phù hợp, việc quan sát các biểu hiện cụ thể là rất cần thiết. Dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến của hiện tượng đau quai hàm:

• Đau nhức âm ỉ hoặc dữ dội ở vùng xương hàm.
• Đau tăng khi há miệng, đau quai hàm khi ăn uống hoặc tác động lên vùng hàm.
• Cứng khớp thái dương hàm.
• Biên độ mở hàm bị giới hạn.
• Thường đau một bên hàm hoặc có thể đau quai hàm 2 bên.

3. Nguyên nhân đau quai hàm 

3.1. Rối loạn khớp thái dương hàm (TMD)

Rối loạn khớp thái dương hàm là nguyên nhân hàng đầu gây đau quai hàm. Hiện tượng này thường liên quan đến sự bất thường trong hoạt động của hệ cơ – khớp – xương vùng hàm. 

Rối loạn khớp thái dương hàm có thể do chấn thương, viêm khớp, stress hoặc thói quen cắn chặt răng kéo dài. Điều này khiến người bệnh có thể gặp tình trạng há miệng lệch, nghe tiếng lục cục khi nhai, hoặc khó mở to miệng.

3.2. Nghiến răng hoặc mở miệng quá rộng

Thói quen nghiến răng dù là vô thức khi ngủ hay có chủ ý đều tạo ra áp lực lớn lên khớp hàm, dẫn đến đau, căng cứng và mỏi hàm.  Ngoài ra, việc mở miệng quá rộng khi ngáp hoặc khi ngủ cũng có thể kéo căng cơ hàm quá mức, gây đau khớp hàm nhai và cảm giác mỏi vùng mặt.

3.3. Viêm tủy xương hàm

Viêm tủy xương hàm là tình trạng nhiễm trùng xương quai hàm, xảy ra khi vi khuẩn từ răng bị sâu lan đến chóp răng và xâm nhập vào tủy xương. Bệnh lý này thường gặp ở xương hàm trên bao gồm các biểu hiện như đau hàm, sưng mặt, sốt nhẹ và cảm giác ê buốt kéo dài.

3.4. thoái hóa khớp thái dương hàm

Tình trạng thoái hóa khớp thái dương hàm xảy xương hàm ra khi sụn khớp bị mòn dần, làm cho hai đầu xương tiếp xúc trực tiếp, gây đau nhức mỗi khi vận động hàm. Nguyên nhân thoái hóa khớp  bao gồm viêm khớp mãn tính, chấn thương khớp, nghiến răng kéo dài hoặc dị tật bẩm sinh. Nếu không điều trị sớm, căn bệnh này sẽ gây ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống.

3.5. Viêm màng hoạt dịch khớp hàm

Lệch đĩa khớp hoặc tổn thương khớp có thể dẫn đến viêm màng hoạt dịch – lớp màng bao quanh khớp giúp tiết dịch bôi trơn. Khi gặp tình trạng này, người bệnh thường cảm thấy đau khi há miệng, khó mở rộng hàm, có thể kèm theo tiếng kêu khi nhai hoặc nói.

3.6. Bệnh răng miệng

Các bệnh lý răng miệng như viêm nha chu, viêm tủy răng hàm dưới có thể gây lan tỏa cơn đau sang vùng hàm, đặc biệt là đau quai hàm dưới kèm theo ê buốt, đau nhói. Nếu không điều trị kịp thời, nhiễm trùng có thể lan sang xương hàm, dẫn đến các biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh.

3.7. Viêm xoang

Viêm xoang hàm có thể gây ra cảm giác đau âm ỉ hoặc nhói ở vùng má, gần gò má và lan sang vùng thái dương, khiến người bệnh dễ nhầm lẫn với đau quai hàm. Cơn đau thường nặng hơn khi cúi đầu, kèm theo nghẹt mũi, chảy dịch hoặc mất khứu giác. Tình trạng này nếu kéo dài có thể làm trầm trọng thêm các cơn đau vùng mặt – hàm.

3.8. Các nguyên nhân khác

Ngoài những nguyên nhân phổ biến kể trên, đau quai hàm cũng có thể xuất phát từ những bệnh lý ít gặp nhưng cần đặc biệt lưu ý:

• Uốn ván: Bệnh này gây co cứng cơ hàm và cổ, đau nhiều khi vận động hàm.
• Quai bị: Viêm tuyến nước bọt mang tai, gây sưng đau vùng giữa tai và hàm.
• Cơn đau tim: Một số trường hợp cơn đau tim khởi phát với triệu chứng đau lan lên vùng quai hàm, đặc biệt ở người cao tuổi.
• Đau dây thần kinh sinh ba: Tổn thương thần kinh mặt gây đau nhói từng cơn vùng hàm, thường do u, viêm hoặc chấn thương.
• Chấn thương vùng mặt: Va đập mạnh, té ngã hoặc tai nạn có thể dẫn đến gãy xương hàm, gây đau dữ dội, biến dạng khuôn mặt.
• Khối u hoặc ung thư vùng miệng – hàm: Tình trạng này tuy hiếm gặp, nhưng đây là nguyên nhân nghiêm trọng cần tầm soát nếu có khối cứng, loét kéo dài hoặc đau không rõ nguyên nhân.

4. Biện pháp giảm đau 2 bên quai hàm tại nhà

Khi cảm thấy đau 2 bên quai hàm, bạn có thể áp dụng một số biện pháp hỗ trợ tại nhà để giảm bớt khó chịu và cải thiện triệu chứng như sau: 

4.1. Chườm nóng hoặc chườm lạnh

Đây là phương pháp đơn giản, dễ thực hiện nhưng mang lại hiệu quả đáng kể trong việc làm dịu cơn đau hàm. Tùy vào mức độ và nguyên nhân đau quai hàm để chọn lựa một trong hai phương pháp phù hợp: 

• Chườm nóng: Phương pháp này giúp thư giãn cơ bắp, giảm cảm giác đau nhức và cải thiện tình trạng cứng khớp hàm, đặc biệt hữu ích trong các trường hợp đau do co thắt cơ.
• Chườm lạnh: Đây là phương pháp làm tê tạm thời vùng bị tổn thương và giảm sưng, phù hợp nếu đau kèm sưng do chấn thương hoặc viêm cấp.

4.2. Sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn

Một số loại thuốc giảm đau không kê đơn có thể giúp kiểm soát triệu chứng đau quai hàm tạm thời như các loại thuốc như paracetamol, ibuprofen. Những thuốc này có thể được sử dụng theo đúng liều lượng hướng dẫn để giảm đau, kháng viêm nhẹ.

Tuy nhiên, người dùng không nên lạm dụng hoặc dùng kéo dài nếu chưa được bác sĩ chỉ định. Ngoài ra, cần tránh sử dụng các loại thuốc không rõ nguồn gốc, bài thuốc truyền miệng hoặc mẹo dân gian chưa được kiểm chứng khoa học, vì có thể gây ra tác dụng phụ khiến tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn.

4.3. Massage cơ hàm bị ảnh hưởng

Massage xoa bóp nhẹ nhàng vùng cơ quanh hàm có thể giúp giảm căng cứng và hỗ trợ lưu thông máu, từ đó giảm bớt cơn đau. Kỹ thuật massage nên thực hiện đều đặn và tránh tạo áp lực quá mạnh để không làm tổn thương vùng cơ – khớp. Ngoài ra, bạn có thể kết hợp với tinh dầu thư giãn (như oải hương, bạc hà) để tăng hiệu quả làm dịu.

5. Điều trị đau quai hàm

Việc điều trị đau quai hàm cần căn cứ vào nguyên nhân cụ thể gây bệnh. Tùy thuộc vào tình trạng răng miệng, cấu trúc khớp hàm hoặc mức độ tổn thương, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. 

5.1. Điều trị nha khoa

Đối với các hiện tượng đau quai hàm xuất phát từ bệnh lý răng miệng dưới đây, việc điều trị chuyên sâu tại phòng khám là điều cần thiết:

• Viêm tủy răng: Bác sĩ sẽ tiến hành điều trị tủy bằng cách loại bỏ phần tủy bị viêm hoặc hoại tử, làm sạch ống tủy và trám bít lại. Trường hợp răng bị tổn thương nặng có thể cần bọc mão răng để bảo vệ.
• Viêm nha chu: Điều trị bao gồm cạo vôi răng, làm sạch túi nha chu và gốc răng để loại bỏ vi khuẩn gây viêm. Kết hợp hướng dẫn chăm sóc răng miệng đúng cách để ngăn ngừa tái phát.
• Áp xe răng: Thường cần dẫn lưu mủ và điều trị triệt để nguyên nhân viêm. Có thể phải điều trị tủy hoặc nhổ răng nếu răng không thể bảo tồn.

Các phương pháp điều trị nha khoa này không chỉ giúp loại bỏ nguyên nhân gây đau mà còn ngăn ngừa biến chứng lan rộng đến xương hàm hoặc khớp thái dương hàm.

5.2. Phẫu thuật hàm

Phẫu thuật được chỉ định trong các trường hợp tổn thương nghiêm trọng hoặc không thể khắc phục bằng phương pháp bảo tồn như: 

• Gãy hoặc nứt xương hàm: Thường do tai nạn, va đập mạnh. Bác sĩ cần tiến hành phẫu thuật xếp lại xương và cố định bằng nẹp hoặc vít chuyên dụng để đảm bảo khớp cắn đúng và phục hồi chức năng hàm.
• Viêm tủy răng nặng có tổ chức hoại tử lan rộng: Nếu việc điều trị tủy không còn hiệu quả, có thể cần phẫu thuật loại bỏ mô viêm, cắt chóp hoặc thậm chí nhổ răng để ngăn nhiễm trùng lan sang xương hàm.
  Khối u, nang xương hàm hoặc biến dạng cấu trúc hàm: Trong một số trường hợp đặc biệt, phẫu thuật chỉnh hình hoặc loại bỏ khối tổn thương là cần thiết để khôi phục chức năng và thẩm mỹ.

6. Điều trị đau quai hàm tại Nha khoa trẻ

Nha khoa Trẻ là đơn vị chuyên sâu trong thăm khám và điều trị các vấn đề liên quan đến khớp thái dương hàm, bao gồm cả tình trạng đau quai hàm. Tại đây, người bệnh sẽ được tiếp cận với quy trình điều trị theo tiêu chuẩn Mỹ, ứng dụng các công nghệ hiện đại giúp chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả, hạn chế xâm lấn.

• Thăm khám chuyên sâu với công nghệ cao: Bác sĩ sẽ sử dụng các thiết bị như CT Cone Beam 3D, máy scan iTero và hệ thống phân tích chức năng hàm Modjaw để đánh giá chính xác nguyên nhân gây đau quai hàm.
• Điều trị đúng nguyên nhân, đúng kỹ thuật: Tùy thuộc vào tình trạng cụ thể (rối loạn khớp, lệch khớp cắn, viêm tủy, viêm nha chu…),bác sĩ có thể chỉ định các biện pháp như chỉnh khớp cắn, máng nhai, điều trị nội nha, nắn chỉnh khớp hoặc kết hợp vật lý trị liệu.

• Đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao: Trực tiếp thăm khám và điều trị là bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng – người sáng lập Nha khoa Trẻ, có nhiều năm kinh nghiệm trong điều trị rối loạn khớp thái dương hàm và chỉnh nha chuyên sâu.
• Hạn chế xâm lấn, phục hồi nhanh: Nha khoa Trẻ chú trọng các phương pháp điều trị bảo tồn, an toàn và tối ưu thời gian hồi phục cho người bệnh.

Hiện tượng đau quai hàm có thể ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và sức khỏe nếu không điều trị kịp thời. Việc xác định đúng nguyên nhân và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp đóng vai trò then chốt trong quá trình phục hồi. Nếu bạn đang gặp phải các dấu hiệu bất thường ở vùng hàm,  hãy đến Nha khoa Trẻ để được thăm khám và tư vấn bởi đội ngũ chuyên gia uy tín và chất lượng.