Lệch khớp thái dương hàm: Biểu hiện, Nguyên nhân và Điều trị

Lệch khớp thái dương hàm là một vấn đề không chỉ gặp ở người lớn mà còn có thể ảnh hưởng đến trẻ em. Ở trẻ nhỏ, tình trạng này có thể dẫn đến các biến chứng lâu dài nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời.

Khớp thái dương hàm đóng vai trò quan trọng trong sự vận động của xương hàm, giúp cho các hoạt động như nhai và nói diễn ra trơn tru. Hiểu biết đúng về nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị lệch khớp thái dương hàm là cần thiết để giúp trẻ phát triển bình thường và tránh các hệ lụy về sau.

Lệch khớp thái dương hàm có biểu hiện như thế nào?

Lệch khớp thái dương hàm thường biểu hiện qua nhiều triệu chứng khác nhau, từ nhẹ đến nặng. Các dấu hiệu nhận biết bao gồm:

• Đau quanh vùng hàm và tai: Đau hoặc khó chịu ở khu vực xung quanh tai và hàm. Đặc biệt, đau có thể tăng lên khi nhai hoặc nói chuyện.
• Tiếng kêu lạ khi há miệng: Khi há miệng hoặc nhai, khớp thái dương hàm có thể phát ra âm thanh như "lục cục" hoặc "răng rắc". Đây là một trong những biểu hiện phổ biến của lệch khớp.
• Hạn chế khả năng mở miệng: Có thể gặp khó khăn khi mở miệng hoàn toàn. Đôi khi, có thể cảm thấy miệng bị "khóa" lại ở một vị trí nào đó, không thể đóng mở bình thường.
• Đau đầu, đau cổ: Những cơn đau ở vùng đầu và cổ có thể xuất hiện kèm theo các triệu chứng về khớp thái dương hàm. Đây là hậu quả của việc căng cơ do lệch khớp gây ra.
• Mệt mỏi khi nhai: Có thể nhanh chóng cảm thấy mệt mỏi khi nhai thức ăn.
• Đau nhức ở răng: Đôi khi, lệch khớp thái dương hàm có thể dẫn đến đau nhức ở các vùng răng mặc dù răng không bị tổn thương trực tiếp. Điều này có thể bị nhầm lẫn với các vấn đề về răng miệng.

Việc phát hiện sớm các triệu chứng của lệch khớp thái dương hàm rất quan trọng vì nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng hơn về sức khỏe răng miệng và ảnh hưởng đến sự phát triển tổng thể.

Nguyên nhân lệch khớp thái dương hàm

Lệch khớp thái dương hàm có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ các yếu tố cơ học đến các yếu tố tâm lý. Dưới đây là một vài các nguyên nhân chính:

• Chấn thương và tác động cơ học: Chấn thương liên quan trực tiếp đến khu vực mặt hoặc hàm chẳng hạn như tai nạn giao thông, va chạm thể thao hoặc té ngã có thể làm lệch khớp thái dương hàm. Những chấn thương này có thể gây ra tổn thương mô mềm, xương hoặc cấu trúc khớp, dẫn đến đau và hạn chế khả năng cử động hàm.
• Căng thẳng: Căng thẳng có thể dẫn đến việc nghiến răng hoặc cắn môi, tạo ra áp lực lớn lên khớp thái dương hàm. Hành động này thường xảy ra trong lúc ngủ hoặc trong những tình huống căng thẳng, gây ra tổn thương cho khớp và các cơ xung quanh.
• Rối loạn cấu trúc hàm: Những vấn đề về cấu trúc hàm như lệch hàm, hô hoặc móm có thể tạo ra áp lực không đều lên khớp thái dương hàm. Sự không cân đối trong sự phát triển của xương hàm cũng có thể góp phần vào sự hình thành lệch khớp thái dương hàm.
• Viêm khớp và bệnh lý xương khớp: Các bệnh lý viêm khớp như viêm khớp dạng thấp hoặc viêm khớp thoái hóa có thể ảnh hưởng đến khớp thái dương hàm. Viêm có thể làm tổn thương bề mặt khớp, gây ra đau và cứng khớp.
• Bệnh lý về răng miệng: Các vấn đề như răng mọc lệch, mất răng hoặc viêm nướu có thể tạo ra áp lực không đồng đều trên khớp hàm. Sự không khớp giữa các răng trên hàm trên và hàm dưới cũng có thể góp phần vào sự phát triển của lệch khớp thái dương hàm.
• Yếu tố di truyền: Một số nghiên cứu cho thấy có thể có yếu tố di truyền liên quan đến sự phát triển của lệch khớp thái dương hàm. Những người có tiền sử gia đình mắc các rối loạn khớp hoặc vấn đề liên quan đến hàm có nguy cơ cao hơn.
• Tuổi tác: Tuổi tác cũng là một yếu tố quan trọng, vì sự lão hóa tự nhiên có thể làm suy yếu các cấu trúc khớp và mô xung quanh, dẫn đến sự phát triển của lệch khớp thái dương hàm.
• Chế độ dinh dưỡng và thói quen ăn uống: Một chế độ ăn uống không cân bằng, đặc biệt là việc tiêu thụ lượng lớn thực phẩm cứng hoặc dai có thể tạo áp lực lớn lên khớp thái dương hàm và làm tăng nguy cơ phát triển lệch khớp thái dương hàm.

Hiểu rõ các nguyên nhân của lệch khớp thái dương hàm không chỉ giúp chẩn đoán mà còn trong việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. 

Có thể điều trị lệch khớp thái dương hàm tại nhà không?

Dưới đây là một số phương pháp và lưu ý khi điều trị lệch khớp thái dương hàm tại nhà:

• Chườm lạnh và chườm nóng:
  • Chườm lạnh: Sử dụng túi đá bọc trong vải mỏng chườm lên vùng hàm có thể giúp giảm sưng và đau. Thời gian chườm lạnh nên kéo dài khoảng 15-20 phút, có thể thực hiện 2-3 lần mỗi ngày.
  • Chườm nóng: Sau giai đoạn chườm lạnh, chườm nóng có thể giúp thư giãn cơ bắp. Sử dụng khăn ấm hoặc túi nước ấm chườm lên vùng đau trong khoảng 15-20 phút.
• Thay đổi chế độ ăn uống:
  • Hạn chế thực phẩm cứng hoặc dai có thể giảm áp lực lên khớp hàm. 
  • Tránh các loại đồ ăn có chứa nhiều đường hoặc acid vì chúng có thể làm tăng cảm giác khó chịu.
• Giảm căng thẳng: Căng thẳng có thể làm trầm trọng thêm triệu chứng của lệch khớp thái dương hàm. Các hoạt động như chạy nhảy, bơi lội, vẽ tranh hoặc đơn giản là hít thở sâu có thể giúp thư giãn.
• Tập thể dục cho hàm: Một số bài tập nhẹ nhàng có thể giúp cải thiện độ linh hoạt của khớp thái dương hàm. Ví dụ, có thể thực hiện các bài tập mở và đóng miệng nhẹ nhàng, di chuyển hàm từ bên này sang bên kia. 

Mặc dù các biện pháp trên có thể giúp giảm triệu chứng của lệch khớp thái dương hàm, nếu triệu chứng không cải thiện hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, người bệnh nên đến bác sĩ chuyên khoa để nhận được sự chẩn đoán và điều trị phù hợp. 

Điều trị lệch khớp thái dương hàm

Điều trị lệch khớp thái dương hàm thường cần phải được tiếp cận một cách toàn diện và cẩn thận. Dưới đây là một số phương pháp điều trị phổ biến:

• Khám và chẩn đoán: Bước đầu tiên trong quá trình điều trị là xác định chính xác nguyên nhân và mức độ của lệch khớp thái dương hàm. Bác sĩ sẽ thực hiện các bài kiểm tra lâm sàng, hỏi về tiền sử bệnh và triệu chứng cụ thể. Việc chẩn đoán đúng rất quan trọng để quyết định phương pháp điều trị thích hợp.
• Vật lý trị liệu: Các chuyên gia vật lý trị liệu có thể hướng dẫn  thực hiện các bài tập nhẹ nhàng nhằm cải thiện khả năng vận động của khớp thái dương hàm và giảm đau. Các bài tập này thường bao gồm các động tác mở miệng, di chuyển hàm và thư giãn cơ hàm.
• Sử dụng máng nhai: Dụng cụ này có thể được thiết kế giúp điều chỉnh vị trí của hàm, giảm áp lực lên khớp và ngăn chặn thói quen nghiến răng. Máng nhai thường được sử dụng trong thời gian ngủ để giảm triệu chứng và cải thiện chức năng của khớp.
• Thuốc điều trị: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau hoặc thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) để giảm đau và sưng. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần được theo dõi chặt chẽ.
• Phẫu thuật: Phẫu thuật thường chỉ được xem xét trong những trường hợp nghiêm trọng khi các phương pháp điều trị bảo tồn không hiệu quả. Phẫu thuật có thể bao gồm tái tạo khớp hoặc điều chỉnh các cấu trúc liên quan.
• Theo dõi định kỳ: Điều trị lệch khớp thái dương hàm là một quá trình kéo dài và cần có sự theo dõi định kỳ từ bác sĩ. Việc đánh giá tiến triển của trẻ và điều chỉnh phương pháp điều trị là rất quan trọng để đạt được hiệu quả tối ưu.

Lệch khớp thái dương hàm là một vấn đề sức khỏe răng miệng gây ra nhiều triệu chứng khó chịu như đau hàm, khó khăn khi nhai và thậm chí đau nhức các vùng lân cận. Các nguyên nhân gây ra lệch khớp thái dương hàm rất đa dạng, từ thói quen nghiến răng, sai lệch khớp cắn cho đến căng thẳng và chấn thương.

Việc phát hiện sớm lệch khớp thái dương hàm và điều trị kịp thời là rất quan trọng để ngăn ngừa những vấn đề nghiêm trọng hơn trong tương lai.